Ngày 1/8/2025, Mỹ chính thức công bố áp thuế đối ứng 20% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, cùng lúc với loạt quốc gia như Đài Loan, Sri Lanka, Campuchia… Đây được xem là diễn biến quan trọng, không chỉ ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại mà còn tác động trực tiếp đến chiến lược đầu tư nước ngoài, đặc biệt từ Trung Quốc, tại Việt Nam. Đầu tư Trung Quốc vào Việt Nam: Vừa tăng mạnh, vừa tiềm ẩn rủi ro Trong những năm gần đây, Trung Quốc liên tục nằm trong nhóm ba nhà đầu tư FDI lớn nhất vào Việt Nam. Năm 2024, tổng vốn đầu tư đăng ký từ Trung Quốc đạt khoảng 4,5 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như: Sản xuất linh kiện điện tử, thiết bị viễn thông Dệt may, giày dép, da PU Luyện kim, hóa chất, điện mặt trời, điện gió Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc chọn Việt Nam như một “trạm trung chuyển”, sản xuất tại Việt Nam rồi xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu để tránh các mức thuế trừng phạt cao áp lên hàng “Made in China”. Mỹ đánh thuế Việt Nam 20%: Đòn giáng vào chiến lược “né thuế”? Việc Mỹ áp mức thuế 20% với Việt Nam có thể làm xáo trộn chiến lược đầu tư “lách thuế” của Trung Quốc. Một mặt, mức thuế này cao hơn trước, khiến lợi thế của Việt Nam trong mắt doanh nghiệp Trung Quốc bị suy giảm. Họ có thể tính toán lại chi phí – lợi ích, cân nhắc dịch chuyển sang các nước khác như Bangladesh, Mexico hoặc Ấn Độ, nơi có mức thuế thấp hơn hoặc gần Mỹ hơn về địa lý. Mặt khác, thuế 20% vẫn thấp hơn nhiều so với mức thuế mà Mỹ đang áp cho hàng hóa Trung Quốc. Do đó, nhiều nhà đầu tư Trung Quốc có thể vẫn chọn Việt Nam, chấp nhận ngưỡng thuế mới như một “giải pháp tạm chấp nhận được”. Hai kịch bản cho dòng vốn Trung Quốc vào Việt Nam
Kịch bản 1: Tiếp tục đầu tư – nhưng phân tán và khôn ngoan hơn Doanh nghiệp Trung Quốc không rút lui hoàn toàn, mà sẽ: Giảm quy mô sản xuất chuyên biệt cho Mỹ. Tận dụng Việt Nam như một phần trong chuỗi cung ứng khu vực, thay vì trung tâm chính. Kết hợp xuất khẩu sang các thị trường khác (EU, ASEAN, Nhật Bản…) nhờ ưu đãi từ các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết.
Kịch bản 2: Giảm tốc hoặc rút vốn – nếu rủi ro tăng cao
Mỹ vừa công bố mức thuế quan áp dụng với hàng chục đối tác thương mại.
Nếu Mỹ tiếp tục siết chặt, điều tra xuất xứ, hoặc đưa ra cảnh báo Việt Nam “tiếp tay” cho hàng Trung Quốc, thì: Các nhà đầu tư Trung Quốc sẽ dịch chuyển dần sang quốc gia khác có điều kiện thuận lợi hơn. Một số dự án lắp ráp đơn giản hoặc công nghệ thấp có thể bị hủy bỏ hoặc không mở rộng. Việt Nam cần làm gì? Tăng kiểm soát đầu tư Trung Quốc Kiểm tra chặt nguồn gốc linh kiện nhập khẩu. Thẩm định kỹ các dự án mới, đặc biệt trong lĩnh vực dễ gian lận xuất xứ như dệt may, điện tử tiêu dùng. Ưu tiên FDI chất lượng cao, công nghệ sạch, tránh phụ thuộc vào các dòng vốn ngắn hạn. Đàm phán thương mại với Mỹ Cần chủ động trao đổi với phía Mỹ để minh bạch chính sách xuất xứ, quy tắc thương mại, đồng thời khẳng định cam kết không tiếp tay cho gian lận. Tăng sức chống chịu nội địa Đầu tư nhiều hơn cho doanh nghiệp nội, phát triển công nghiệp hỗ trợ và chuỗi cung ứng Việt Nam độc lập hơn. Hạn chế bị thao túng bởi một nguồn FDI duy nhất, đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược. Kết luận Việc Mỹ áp thuế 20% lên hàng hóa từ Việt Nam chắc chắn sẽ khiến dòng đầu tư từ Trung Quốc phải điều chỉnh. Một phần sẽ chuyển hướng, một phần khác vẫn sẽ bám trụ, tùy theo ngành và thị trường mục tiêu. Đây là thời điểm để Việt Nam tái cấu trúc chiến lược thu hút FDI, chuyển từ thu hút bằng số lượng sang chất lượng, bền vững và chủ động, tránh trở thành “sân sau” cho các cuộc chiến thương mại giữa các cường quốc.
Để lại một bình luận